MANEVR-ACILAR
TCDD bünyesinde unvan birleştirme ve birden fazla ünavının işini tek bir personele yaptırma uygulaması yeniden yapılanma sürecinde hayata geçti. İlk etapta Makascı, Manevracı ve Gardıfren olarak bilinen üç unvan Tren Teşkil Memuru adı altında tek ünvanda toplandı. Bu uygulamaya geçmek için TCDD Çalışanların temsilcileriyle toplanarak onların onayını aldı. TCDD örgütlü bulunan Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) dışında tüm sendikalar bu uygulamaya onay verdi. Dönemin BTS Genel sekreteri Hasan soysal bu toplantı sonucu tutulan tutanağa “ünvanların birleştirilmesine şerh koyuyoruz. Kimin ne iş yapacağı belli değil ve Gardfrenlerin ilerlemesi engelleniyor ve bu unvan ortadan kalkıyor” diyerek şerh koydu. Tarihinde başlayan Tren Teşkil uygulaması beraberinde kazalarda artmaya başladı. TTM uygulamasıyla manevra personelinin önü kapatıldı. Görevden yükselmeleri engellendi. Kurumun Manevra personelinin Tren Teşkil Memuru olmalarını teşvik etmek için yaptığı zamlar kısa sürede eridi. Daha sonra tüm demiryolculara zam yapılırken Tren teşkil Memurları ücretleri tavana takıldığı gerekçesiyle zam alamadı. Bu personelin unvan birleştirilmesiyle iş yükü arttı. Bunu artan iş kazaları izledi. Tren teşkil memurlarının feci şekilde ölümleri ve vücut bütünlüklerinin kaybedilmesi ile sonuçlanan iş kazaları kanıksanmaya başlandı. 2004 yılından bu yana …..Tren Teşkil Memuru yaşamını yitirdi. …… tren teşkil memuru ise yaralandı. Yaralananların önemli bir bölümü malulen emekliye ayrılmak zorunda kaldı. Bu uygulama aynı zamanda diğer demiryolcularında hayatını riske soktu. Manevra esnasında meydana gelen kazalarda revizörler ( vagon teknisyenleri) ve işçilerde yaşamını yitirmeye başladı.12 Mart 2011 tarihinde Ankara loko bakım Atölyesinde depo şefi olarak çalışan Ahmet Akay lokomotif ile vagon tamponları arasında kalarak yaşamını yitirdi. Yine Hanifi AŞUT 9 Temmuz 2007 Malatya Fırat İstasyonunda manevra esnasında yaşamını yitirdi.
Aşağıda Yaşamını yitiren manevra personelinin isimleri ve olayların yaşandığı yerler gösterilmektedir. YAŞAMINI YİTİREN MANEVRA PERSONELİ Adı Soyadı 1-Adil Kaynar 12 Mart 2007 Mersin liman 2-Ali Çil 3-Burhan Taşköprü 4-Bünyamin Kızlarkayası 5-Celal Yılmazer 6-Cengizhan Gevrekci 7-Dursun Urhan 8-Elami Ağca 9-Erol Körpe 20.11.2008 Gökçekısık’ta manevra esnasında yaşamını yitirdi 10-Eyüp Ayhan 11-Hakkı Tunç 12-Halil Yılmaz 13-Hasan Pehlivan 14-Hüseyin Bal 15-Hüseyin Çelik 14 ekim 2014 İskenderun /Dörtyol Gar 16-İbrahim Bozkurt 17-İkram Çelik 18-İsfendiyar Arslan 19-Kemal Çayır 20-Lütfi Aygören 17 Ocak 2010 Balıkesir 21-Mehmet Doğan 22-Mehmet Kaya 23-Mehmet Zorlu 24-Muhsin Karagöz 17.11.2009 Muş/Kale istasyonunda Mobil araç manevrası 25-Mustafa Gültekin 26-Müslüm Karataş 27-Recep Ersoy 11.07.2008Gaziantep/Başpınar istasyonunda manevra 28-Recep Kurtucu 29-Seydi Güzel 30-Sinan Işık 31-Turgut Çevik 32-Yusuf Mergi 33-Zekeriya Türkan 34-Zeki Kanat Manevracı Sayısı Azalmakta İş Yükleri Artmaktadır. YILLAR TTM SAYISI 1.OCAK 2000 2433 1.OCAK 2001 2219 1.OCAK 2002 2054 1.OCAK 2003 1877 1.OCAK 2004 1714 1.OCAK 2005 1591 1.OCAK 2006 1601 1.OCAK 2007 1434 1.OCAK 2008 1842 1.OCAK 2009 1764 3.MART 2010 1634 2011 1430 2012 1500 2013 1700 2014 2050 Not: 2000-2004 yılları rakamları makasçı, manevracı başmanevracı ve gardfren toplamıdır. Demiryollarının yeniden yapılanma raporlarının üzerinde ısrarla durduğu noktaların başında personeli sayısının düşürülmesi gelmektedir. Bu raporlardan sonra TCDD ‘nin personel sayısında sürekli azalma yaşandı. Azalma yaşanan personelin başında da Manevra personeli yer aldı. 2000 yılında 2433 olan manevracı sayısı 2010 yılına gelindiğinde 1634 düştü. Diğer bir deyişle manevra personelin sayısı %35 bir oranında azaltıldı. Üç kişinin yapacağı iş iki kişinin üzerine kaldı. Manevra personeline ise bunun iş yükü %50 artmış oldu. Diğer yandan demiryollarından yük ve yolcu taşımacılığında yaşanan artışlarla dikkate alındığında manevra personelinin artması gerekmektedir. Bunun tam tersi durum yaşandı. “az adamla çok iş” uygulamasına devam edildi. Bununla birlikte angarya işlerinde manevra personelinin sırtına yüklendi. Memur ünvanı olup görevleri arasında tuvalet temizlemekte olan bir manevra personeli personel azalmasıyla birlikte fazla çalışmaya tabi tutuldu. TCDD ihtiyaç duyulan gerekli personeli istihdam etmek yerine fazla çalışma yaptırarak bu iş işgücü açığını kapatmayı seçti. Bu gün itibariyle TCDD uygulanan 1 saatlik fazla çalışma ücreti 1 lira 54 kuruş. Saatlık Fazla çalışma ücreti böyle düşük olunca Demiryolları fazla çalışmayı esas uygulama olarak hayata geçirdi. Fazla çalışma kabul etmeyen personele baskı uyguladı. TCDD tarafından kendisine yaptırılmak istenen fazla mesaiye itirazda bulunan Yoldaş AK isimli manevracının itirazı TCDD tarafından red edildi. Bunun Yoldaş AK, “fazla mesai koşullarına aykırı mesai yaptırıldığı, asli çalışma süresi dikkate alınarak personel planlaması yapılması gerektiği, fazla çalışmanın istisnai bir hal olduğu, bu işin rutin hale getirildiği, yapılan işin fiziksel yetilere dayanması nedeniyle kişiyi ve kişileri zorladığı, geri dönülmez sonuçlara neden olduğu, fazla mesainin iş kazalarına ve ölümlere yol açtığı, sosyal sorunlara neden olduğu nedenleriyle kurumun işleminin İPTALİ VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI talebiyle Kocaeli 1.İdare Mahkemesine yaptığı başvuruda bulundu. Koceli İdare Mahkemesi Yoldaş Ak’ın itirazını 2010/472 sayılı esas kararıyla” “… davacının beden ve ruh sağlığını bozacak bir biçimde fazla mesai yaptırılması sonucunu doğuracak biçimde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir. …hukuka aykırılığı açık olan işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğurabileceği gerekçesiyle…”YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA oybirliğiyle karar verdi. TCDD'nin kararı temyiz etmesi üzerine bu kez Danıştay vermiş olduğu kararla TCDD'nin itirazını red ederek Tren teşkil memurlarının fazla çalışmasını uygun bulmadı. Manevra personelinin azalması ve iş yükün artması sonucu daha önce 7 kişiden oluşan manevra birgatları (takım) sayısı azaltıldı. Manevra ya en az üç personel gitmesi gerekirken bu sayı birçok yerde bire indirgendi. Meydana gelen kazaların çoğu da tek kişinin manevra yapması sonucu meydana geldi. Fazla çalışma sonucu yeterince dinlenmeyen personelin kazalara kurban gitmesi kaçınılmaz oldu. Buna birde uzun yıllar tren arasına girmeyen, reflekslerini kaybetmiş personelin (Gardfrenlerin) TTM uygulaması ile yeniden tren arasına girmesi eklenince kazaların arasındaki süre bazen 15 güne indi. Bu durumun çalışanların tepki vermesine yol açtı.19 Ocak 2010 tarihinde Balıkesir Garda Manevra Personeli Lütfü Aygören’in ölümü üzerine Manevra personeli TCDD Genel Müdürlüğü önüne tabut ve yaşamını yitiren arkadaşlarının fotoğrafını koyarak uygulamaları protesto etti. Olay meydana geldiği Balıkesir ve çevresindeki illerde ise manevracılar 2 saatlik iş bırakma eylemi gerçekleştirdi. Lütfi Aygören’in ölümü sıradan bir ölüm değildi. Aygören anahat lokomotifiyle yapılan manevrada yaşamını yitirdi. Yönetmelik gereği anahat makinalarıyla yapılan manevralarda tek makinist yapılmasını yasaklıyor. Ama uygulamada personelden tasarruf etmek için tek makinist görevlendiriliyor. Tek başına bu görevi kabul etmeyen makinistlerse cezalandırılıyor. Disiplin kurullarına sevk edilyor. Bu olay öncesinde de tek başına anahat makinasi ile manevra yapmak istemeyen iki makinist disiplin kuruluna sevk edilir. Manevra personelin ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan iş kazalardaki artış siyasi partilerinde dikkatini çeker. MHP Milletvekili Ali Meclis başkanlığına Ulaştırma Bakanın cevaplaması istemiyle soru önergesi verdi. 31 ekimde 2014 te yaşamını yitiren Tren Teşkil Memuru Hüseyin Çelik manevra esnasında Ancak bunların hiçbiri manevracı ölümlerini durdurmadı. En son14 Ekim 2014 tarihinde İskenderun Dörtyol’da meydana gelen kazada Tren Teşkil Memuru Hüseyin Çelik lokomotif ve vagon arasında kalarak ağır yaralandı. Hastaneye kaldırıldı. Ancak 31 Ekim günü hayata veda etti. Bu uygulamalar devam ettiği müddetçe Hüseyin Çelik ne yazık ki manevra esnasında yaşamını yitiren son manevracı olmayacak… Hüseyin Çelik örneğinde olduğu gibi kaza esnasında yaralanıp daha sonra yaşamını yitirenler ne yazık ki istatistik kayıtlarına yaralı olarak geçmekte böylece kazalarda kaç kişinin yaşamını yitirdiği konusunda sağlıklı bilgiye erişim güçleşmektedir. Kazaların tutulduğu İstatistikler ise bu bilgiler ışığında hazırlanmadığından yaşamını yitiren personelin sayısı İstatistiklerde daha düşük olmaktadır. |